དེ་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་བདུན་གྱི་རྗེས་ཏེ། ༢༠༠༦་ལོར་ཕ་ཡུལ་ལ་བསྐྱོད་སྐབས་རྩ་ཐང་དང་རི་བོ་འང་མོ་ཐོ་ཡིས་ཁེངས་འདུག མོ་ཐོས་ཁེངས་པའི་རྩ་ཐང་སྟེང་ད་དུང་ཡང་རྟ་ཁ་ཤས་ལྷག་

ང་རང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་བསྡད་ནས་ལོ་བཅུ་གཅིག་ལྷག་འགོར་ཡོད་ལ། དེའི་རིང་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་བལྟ་བསྐོར་དུ་གྲོགས་པོ་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡོང་ནའང་། རང་གི་ཐུབ་ཚོད་ཀྱིས་གྲོང་ཁྱེར་འདིའི་ནང་ཁྲིད་ནས་ཤེས་ཚོད་ཀྱིས་འགྲེལ་བཤད་རེ་རྒྱག་གིན་ཡོད། དེ་རིང་ངས་འདི་ནས་གྲོང་ཁྱེར་འདིའི་ནང་ཕེབས་མ་མྱོང་ཡང་ཟིན་བྲིས་འདིའི་ནང་ཕེབས་བཞིན་པའི་གྲོགས་པོ་ཚོར་གྲོང་ཁྱེར་འདིའི་ནང་གི་གནས་ཁ་ཤས་པར་རིས་དང་ལྷན་དུ་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་རེ་བྱེད་ངེས་ཡིན།
ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་ཚོགས་ཁང། གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་མི་འཐུས་མི་༤༣༥་ཡོད། ལས་ཡུན་ལོ་གཉིས་ཡིན། གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་འཐུས་མི་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཡོད། ལས་ཡུན་ལོ་དྲུག་ཡིན། གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་འཐུས་མི་སུ་རུང་བསྐྱར་དུ་འདེམས་པར་དགག་བྱ་མེད།
༢༠༠༧་ལོར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་གོང་ས་མཆོག་ལ་གསེར་གྱི་རྟགས་མའི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བའི་ཉིན་མོ། པར་པ་དཔལ་ལྡན་རྒྱལ།
གྲོས་ཚོགས་ལ་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་ཡང་ཟེར།གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་དབུས་གཞུང་གི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་དེ་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་དང༌། ཨ་རིའི་མི་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། ཁྲིམས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ནི། མི་ཡོངས་རྫོགས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་དགོས་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་དགོས་པ། མི་སུ་ཡང་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ན་མེད་པ་དེ་ཡིན།
༢༠༠༧་ལོར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་གོང་ས་མཆོག་ལ་གསེར་གྱི་རྟགས་མའི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བའི་ཉིན་མོ། པར་པ་དཔལ་ལྡན་རྒྱལ།
ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གཉིས་པ་འཇོན་ཨ་ཀྲེམ(John Adams) གྱིས།“ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་ནི་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྐྱོང་བའི་སྲིད་གཞུང་ཅིག་ཡིན་པ་ལས་མིས་སྐྱོང་བའི་གཞུང་ཅིག་མིན།”ཞེས་གསུངས་ཡོད། མི་ཚང་མ་ཁྲིམས་ལུགས་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་བྱས་པ་ཡིན་ན་མི་སྒེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་བྱེད་ཐུབ་ལ། སྲིད་གཞུང་གིས་མི་ཁག་ཅིག་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་མི་ཐུབ་པར་མི་ཚང་མ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ཡོད་པའི་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་དེ་རེད།
ཨ་རི་སྲིད་འཛིན་དང་པོ་(George Washington)འཇོར་རྗེ་ཝ་ཞིན་ཏོན་གྱི་དྲན་རྟེན་རྡོ་རིང་དང་དར་ལྕོག། པར་འདི་ནི་༢༠༠༨་ལོར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཐང་ཆེན་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གཞུང་འགྲེམས་སྟོན་སྐབས་ཀྱི་པར་ཡིན། རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
སྤྱི་འབངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བརྩོན་ལེན་པ་སློབ་དཔོན་མར་ཏིན་ལུ་ཐར་ཁིན་གྱིས་༡༩༦༤ནོར་བེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་པའི་སྐབས།
བཀུར་འོས་པའི་རྒྱལ་བོ་དང༌། སྲིད་འཛིན། སྐུ་འགྲོན་ཕོ་མོ་ལྷན་རྒྱས་རྣམ་པར།
ཨ་རིའི་ནང་ཤ་མདངས་ནག་པོ་ཡིན་པའི་མི་གྲངས་ས་ཡ་ཉེར་གཉིས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཐབ་རྩོད་བྱས་ཏེ། དྲང་བདེན་མ་ཡིན་པའི་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་བྱེད་པའི་ཡུན་རིང་གི་མཚན་མོ་མཇུག་སྒྲིལ་རྒྱུར་འཐབ་རྩོད་བྱེད་བཞིན་པའི་་སྐབས་འདིར་ངས་ནོར་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་དང་ལེན་བྱེད་ཀི་ཡོད། ངས་སྤྱི་འབངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བརྩོན་ལེན་ལས་འགུལ་གྱི་ཚབ་བྱས་ནས་གཟེངས་རྟགས་འདི་དང་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ལས་འགུལ་འདི་ནི་བློ་ཐག་ཆོད་པོ་དང༌། ཉེན་ཁར་འཛེམས་ཟོན་མེད་པར་རང་དབང་དང་དྲང་བདེན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་བཞིན་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཨོ་སྦ་མ་རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ཡིན་སྐབས་གོང་ས་མཆོག་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྐབས་ཀྱི་པར།
ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་སྲིད་འཛིན་ཨོ་སྦ་མ་གོང་ས་མཆོག་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་རྒྱུའི་དགོངས་བཞེས་གནང་གི་ཡོད་འདུག
རྒྱ་གར་གྱི་དུས་བབ་(Time of India) གསར་འགོད་པ Sachuin Parashar ས་ཅིན་ པ་ར་ཤར་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ཨ་རིའི་མཐོ་རིམ་མགོ་ཁྲིད་ཞིག་གིས་གོང་ས་མཆོག་ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དགུ་པ་དང་བཅུ་པའི་ནང་ཨ་རིར་ཆིབས་བསྒྱུར་སྐབས་སྲིད་འཛིན་ཨོ་སྦ་མ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཕྱོགས་ཐད་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་གོང་ས་མཆོག་ཀྱི་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་དང་འབྲེལ་བ་བྱས་ཡོད་ལུགས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གོང་ས་མཆོག་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་ རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
དཔལ་ལྡན། བོད་རིགས་རྩོམ་པ་པོས་དབྱིན་ཇིའི་ནང་བརྩམས་སྒྲུང་དང་སྙན་ངག་འབྲི་བ་ལ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བར་ཐབས་ལམ་དང་། ཡང་ན་ཁྱེད་རང་ངོས་ནས་དམིགས་བསལ་དབྱིན་ཇིའི་ནང་རྩོམ་འབྲི་བའི་བོད་རིགས་དེ་ཚོ་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་གསུང་བ་ག་རེ་ཡོད།
འཇམ་དབྱངས་། ངས་ག་རེ་བསམ་གྱིན་འདུག་ཟེར་ན། བོད་པའི་ནང་དབྱིན་ཇིའི་ནང་རྩོམ་འབྲི་མཁན་གསར་བ་བུད་མེད་དེ་འདྲ་ཁ་ཤས་འདུག ངས་མིང་མི་ཤེས་ཀྱང་རྩད་གཅོད་་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བལ་ཡུལ་ནང་དུ་སྐལ་བཟང་བསྟན་འཛིན་ཟེར་བ་དེ་འདྲ་འདུག ཁོས་དེ་འདྲ་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཅུང་ང་ཚོས་དོ་སྣང་མ་བྱས་པར་ཕར་ཚུར་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད། ངས་བསམ་ན་དེ་ཚོའི་བར་བ་ལ་ལམ་ཁ་འདྲ་བོ་རོགས་པ་བྱེད་མཁན་ཡོད་ན་ཡག་པོ་མེད་དམ་བསམ། ཕྱི་རྒྱལ་ནང་དེབ་པར་རྒྱག་པར་ཧ་ལས་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་རེད། བོད་ནང་དུ་པར་རྒྱག་པ་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་པར་རྒྱག་སྐབས་སྔོན་མ་ཡར་མགོ་བདེ་བོ་ཞིག་འཁྲབ་ཐུབ་ན་ཐེབས་ཆགས་ཤིག་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་ལ་སོ་སོའི་ཁེ་བཟང་ཆེན་པོ་མ་རེག་བར་དུ་གང་ཡང་བཏོན་ རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
དཔལ་ལྡན། འཇམ་དབྱངས་ལགས་། འདས་པའི་ལོ་བཞི་བཅུའི་ནང་བོད་པས་སོ་སོའོ་ལོ་རྒྱུས་དང། དཔྱད་རྩོམ་དེ་འདྲ་དབྱིན་ཡིག་ནང་བྲིས་ཡོད་ཀྱང༌། བོད་པས་དབྱིན་ཇིའི་ནང་བརྩམས་སྒྲུང་དང་སྙན་ངག་དེ་འདྲའི་གསར་རྩོམ་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ག་འདྲ་ཡོད་པ་རེད།
འཇམ་དབྱངས་། ཁྱེད་རང་ཚོས་གཟིགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དཔེར་བཞག་ན། ང་རང་གིས་གཏམ་རྒྱུད་དྲུག་ཙམ་བྲིས་ཡོད། སྔ་ལོ་དེ་འདྲ་འཁྲབ་ཡོད་པ་རེད། རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
དཔལ་ལྡན། འཇམ་དབྱངས་ལགས།༡༩༧༠ལོའི་མཇུག་ཏུ་བཙན་བྱོལ་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་ནས་དབྱིན་ཇིའི་སྦྱང་བར་གོ་སྐབས་བྱུང་བའི་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་གི་རྩོམ་པ་པོའི་དཔུང་སྡེ་ཟེར་ནའང་། གང་ལྟར་གཞོན་སྐྱེས་ལྔ་དྲུག་ཙམ་མཉམ་དུ་འདུས་ནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཟེར་བའི་དུས་དེབ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ནས་ཁོ་ཚོས་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་སོགས་པར་བསྐྲུན་བྱེད་འགོ་བཙུགས་འདུག ཁོང་རྣམས་གྱིས་ཐེངས་དང་པོ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཞེས་པའི་དུས་དེབ་དེ་འདོན་འདུག། གཞོན་སྐྱེས་དེ་དག་སོ་སོའི་ཕ་ཡུལ་དང་ཁ་བྲལ་བ་དང་། ཐ་ན་སོ་སོའི་ཕ་ཡུལ་མིག་གིས་མཐོང་མེད་པ་རྐྱང་རེད། ཁོ་ཚོའི་སྙན་ངག་གི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་ག་འདྲ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།
འཇམ་དབྱངས་། དེ་དུས་ཕ་ཡུལ་སྐོར་ལ་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཞིག་མེད། ཅུང་ཡོད་ཀྱང་ཤུགས་ཆེན་པོ་མེད། ཡག་ཤོས་དེ་རྒྱལ་པོ་ཚེ་རིང་རེད། ཁ་ཐུག་གི་ལྟ་ཕྱོགས་རེད། བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཟེར་བ་དེ་བཏོན་པ་རེད། རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »
དཔལ་ལྡན། འཇམ་དབྱངས་ལགས་།༡༩༥༠ནང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་འགྱུར་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཙོས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར་ནང་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་དབྱིན་ཡིག་སྦྱང་བའི་གོ་སྐབས་ཞིག་ཀྱང་བྱུང་།དེ་བྱུང་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་མི་ལོ་བཞི་བཅུ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་ལགས་དབྱིན་ཇིའི་ནང་བོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་གཙོ་བོ་ཞིག་དང༌། དེའི་སྐོར་ལ་ཤེས་རྟོགས་དང་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་མཁན་ཆིག་རེད། བྱོལ་ཁྲོད་བོད་པ་ཡིས་དབྱིན་ཇིའི་ནང་བོད་ཀྱི་ལ་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ཡོད་པའི་སྐོར་སྤྱིར་བཏང་གི་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་གནང་རོགས་ཞུ།
འཇམ། ངས་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་བྱས་ན།སྤྱིར་བཏང་དབྱིན་ཡིག་ནང་བོད་པས་རྩོམ་མང་པོ་འབྲི་མཁན་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད།དང་པོ་དེ་དངོས་གནས་བྱས་ན་ང་ཚོ་སྐྱབས་བཅོལ་ནང་མ་སླེབས་གོང་ནས་དབྱིན་ཇིའི་ནང་རྩོམ་འབྲི་མཁན་ཐོག་མ་དེ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཡིན་པ་འདྲ། ཁོང་རང་སྔོན་མ་བོད་ནས་རྒྱ་གར་ལ་སླེབས་དུས་དབྱིན་ རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་རོགས། »